विश्व नागरिक उड्डयन संगठन (ICAO) को नवीनतम तथ्यांक: दीर्घकालीन सुधार हुँदाहुँदै विमानन सुरक्षामा नयाँ जोडको आवश्यकता

काठमांडौ,विश्वव्यापी विमानन सुरक्षा प्रवृत्तिहरू सकारात्मक रहँदै आए पनि, अन्तर्राष्ट्रिय नागरिक उड्डयन संगठन (ICAO) ले प्रकाशित गरेको पछिल्लो तथ्यांकले विश्वभर उडान संख्यामा वृद्धि भइरहँदा प्रमुख सुरक्षा प्राथमिकताहरूमा गहिरो र व्यापक सहकार्यको आवश्यकतालाई स्पष्ट रूपमा झल्काउँछ।

ICAO को २०२५ सुरक्षा प्रतिवेदन: विश्व विमानन सुरक्षाको अवस्था
ICAO को २०२५ संस्करणको सुरक्षा प्रतिवेदनले सन् २०२४ मा नियमित वाणिज्यिक उडानहरूमा ९५ वटा दुर्घटना भएको उल्लेख गर्छ, जुन सन् २०२३ मा ६६ वटा थियो। यीमध्ये १० वटा घातक दुर्घटनामा कुल २९६ जनाको ज्यान गयो, जुन अघिल्लो वर्ष ७२ थियो। विश्वव्यापी दुर्घटना दर पनि १.८७ बाट बढेर प्रति मिलियन प्रस्थानमा २.५६ पुगेको छ। यद्यपि, यी आँकडाहरू महामारीपूर्वको तुलनामा कम छन् र विश्वभर रेकर्ड तोड्ने ३७ मिलियनभन्दा बढी उडान प्रस्थानहरूको सन्दर्भमा आएका छन्।

“विमानन सबैभन्दा सुरक्षित यातायात माध्यम हो, र दीर्घकालमा निरन्तर सुधार भइरहेको छ,” ICAO का महासचिव जुआन कार्लोस सालाजारले भने।
“तर, २०२४ को तथ्यांकले हामीलाई दुखद रूपमा सम्झाउँछ कि वाणिज्यिक हवाई यातायातमा शून्य मृत्युको हाम्रो लक्ष्य प्राप्त गर्न सामूहिक र निरन्तर प्रयास आवश्यक छ,” ICAO परिषदका अध्यक्ष साल्भाटोर सियाचिटानोले थपे। “ICAO ले बलियो सुरक्षा व्यवस्थापन, नवप्रवर्तन र अन्तर्राष्ट्रिय सहकार्यलाई प्रोत्साहन गर्न आफ्नो प्रयासलाई थप सशक्त बनाउनेछ।”

प्रमुख जोखिमहरू र समाधानका पहलहरू

ICAO को विश्लेषणले २०२४ मा मृत्युको २५% र घातक दुर्घटनाको ४०% चार उच्च जोखिमका क्षेत्रहरूले समेटेको देखायो:

• नियन्त्रित उडान जमिनमा ठोक्किने

• उडानमा नियन्त्रण गुमाउने

• हावामा टक्कर

• रनवेमा अनधिकृत प्रवेश

यस्तै, हावाको अस्थिरताले गम्भीर चोटपटकको करिब तीन-चौथाइ हिस्सा ओगटेको छ, जसले मौसमजन्य खतराहरूको प्रभाव बढिरहेको संकेत गर्छ।

यी जोखिमहरू सम्बोधन गर्न ICAO ले निम्न पहलहरू अघि सारेको छ:

• विश्वव्यापी रनवे सुरक्षा कार्ययोजना: रनवेमा हुने अनधिकृत प्रवेश र बाहिर निस्कने घटनाहरू कम गर्न।

• वास्तविक-समय हावाको अस्थिरता निगरानी: विमान सञ्चालकहरूलाई गम्भीर मौसमबाट बच्न सहयोग गर्न।

• GNSS हस्तक्षेप न्यूनीकरण: रेडियो फ्रिक्वेन्सी स्पूफिङ र ज्यामिङ रोक्न मार्गदर्शन, नेभिगेसन म्यानुअल अद्यावधिक, र अन्तर्राष्ट्रिय साझेदारी।

• डेटा-आधारित दृष्टिकोण: दुर्घटना, घटना र वन्यजन्तु ठोक्किने घटनाहरूको उन्नत प्रतिवेदन प्रणालीमार्फत जोखिम पहिचान।

• नागरिक-सैन्य सहकार्य: द्वन्द्व-सम्बन्धित जोखिमहरूको समाधान।

भविष्यका प्रविधिहरूको तयारी

ICAO ले मानवरहित विमान र उन्नत हवाई गतिशीलता सवारी साधनहरूलाई परम्परागत हवाई क्षेत्रमा सुरक्षित रूपमा एकीकरण गर्न सुरक्षा ढाँचाहरू विकास गरिरहेको छ। यो दीर्घकालीन सुरक्षाको लागि महत्त्वपूर्ण कदम हो।

क्षेत्रीय प्रवृत्तिहरू

• एसिया-प्रशान्त र युरोप/उत्तर एटलान्टिक: प्रत्येकमा तीन-तीन घातक दुर्घटना।

• दक्षिण अमेरिका: एकै घटनामा ६२ जनाको मृत्यु, कुल मृत्यु संख्यामा दोस्रो स्थान।

• एसिया-प्रशान्त: सबैभन्दा धेरै मृत्यु संख्या।

प्रतिवेदनले क्षेत्रीय स्तरमा विमानन सुरक्षालाई कायम राख्न र सुधार गर्न ICAO क्षेत्रीय कार्यालयहरू र कार्यान्वयन समर्थन संयन्त्रहरूले गरेको समन्वय र समर्थनको विस्तृत विवरण पनि समावेश गर्छ।
ICAO को यो प्रतिवेदनले विमानन सुरक्षामा दीर्घकालीन प्रगति देखाए पनि सन् २०२४ को तथ्यांकले थप सतर्कता र सहकार्यको आवश्यकता औंल्याउँछ। बलियो सुरक्षा व्यवस्थापन, नवप्रवर्तन, र अन्तर्राष्ट्रिय सहयोगमार्फत ICAO शून्य मृत्युको लक्ष्यतर्फ अघि बढिरहेको छ, जसले विश्वव्यापी विमाननलाई अझ सुरक्षित बनाउने प्रतिबद्धता झल्काउँछ।