डोनाल्ड ट्रम्पले कति युद्ध रोके र नोबेल शान्ति पुरस्कारको लागि उनको योग्यता: एक विश्लेषण
- Aug Thu, 2025
- in ग्लोबल गन्थन
अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले आफ्नो दोस्रो कार्यकालमा विश्वभरका विभिन्न द्वन्द्वहरू समाधान गरेको दाबी गर्दै आएका छन्। उनले "मैले छ वटा युद्ध रोकेको छु, औसतमा महिनाको एक युद्ध" भनी दाबी गरेका छन्। यी दाबीहरूले उनलाई नोबेल शान्ति पुरस्कारको लागि नामांकन गर्ने विश्व नेताहरू र समर्थकहरूको ध्यानाकर्षण गरेको छ। तर, ट्रम्पले वास्तवमै कति युद्ध रोके? र के यी प्रयासहरूले उनलाई नोबेल शान्ति पुरस्कारको योग्य बनाउँछ? यो समाचार लेखले यी प्रश्नहरूको विश्लेषण गर्छ।
ट्रम्पले रोकेका भनिएका युद्धहरू
ट्रम्पले आफ्नो दोस्रो कार्यकालमा विभिन्न अन्तर्राष्ट्रिय द्वन्द्वहरूमा मध्यस्थता गरेको दाबी गरेका छन्।
कम्बोडिया–थाइल्याण्ड सीमा विवाद: कम्बोडियाका प्रधानमन्त्री हुन मानेटले ट्रम्पलाई नोबेल शान्ति पुरस्कारको लागि नामांकन गरे, उनले कम्बोडिया र थाइल्याण्डबीचको सीमा विवादमा युद्धविराम गराउन महत्त्वपूर्ण भूमिका खेलेको दाबी गर्दै। ट्रम्पले व्यापार वार्तामा बाधा पुर्याउने धम्की दिएर दुवै देशलाई वार्ताको टेबलमा ल्याए, जसले जुलाई २८, २०२५ मा युद्धविराम सम्झौता भयो। यो सम्झौताले दशकौँ पुरानो सीमा विवादलाई शान्त बनायो।
इरान–इजरायल युद्धविराम: ट्रम्पले इरान र इजरायलबीचको तनावपूर्ण द्वन्द्वमा युद्धविराम गराउन भूमिका खेलेको दाबी गरिएको छ। इजरायली प्रधानमन्त्री बेन्जामिन नेतान्याहुले जुलाई २०२५ मा ट्रम्पलाई नोबेल पुरस्कारको लागि नामांकन गरे, उनको मध्यस्थताले मध्यपूर्वमा ठूलो युद्धलाई रोकेको बताउँदै। यद्यपि, यो युद्धविराम अस्थायी छ र गाजामा स्थायी शान्ति स्थापना भएको छैन।
आर्मेनिया–अजरबैजान शान्ति सम्झौता: ट्रम्पले अगस्ट २०२५ मा ह्वाइट हाउसमा आर्मेनिया र अजरबैजानका नेताहरूलाई ल्याएर दशकौँ पुरानो क्षेत्रीय विवाद समाधान गर्न सम्झौता गराए। दुवै देशका नेताहरूले ट्रम्पको नेतृत्वको प्रशंसा गर्दै उनलाई नोबेल पुरस्कारको लागि संयुक्त नामांकनको प्रस्ताव गरे।
रवान्डा–कङ्गो द्वन्द्व: ट्रम्पले रवान्डा र डेमोक्रेटिक रिपब्लिक अफ कङ्गोबीचको द्वन्द्व समाधानमा भूमिका खेलेको दाबी गरेका छन्। जुन २०२५ मा भएको यो सम्झौताले हिंसात्मक रक्तपातलाई रोकेको भनिएको छ।
भारत–पाकिस्तान तनाव: ट्रम्पले भारत र पाकिस्तानबीचको सैन्य तनाव कम गर्न व्यापार दबाब प्रयोग गरेको दाबी गरेका छन्। पाकिस्तानले उनको कूटनीतिक हस्तक्षेपको प्रशंसा गर्दै नोबेल पुरस्कारको लागि नामांकन गरेको छ, यद्यपि भारतले ट्रम्पको भूमिकालाई कम आँकेको छ।
इजिप्ट–इथियोपिया विवाद: ट्रम्पले इजिप्ट र इथियोपियाबीच नील नदीको पानीको बाँडफाँट सम्बन्धी विवादमा शान्ति कायम गरेको दाबी गरेका छन्। यद्यपि, यो सम्झौताको प्रभावकारिता र ट्रम्पको प्रत्यक्ष भूमिका विवादास्पद छ।
नोबेल शान्ति पुरस्कारको लागि ट्रम्पको योग्यता
नोबेल शान्ति पुरस्कार "राष्ट्रहरूबीच भाइचारा, स्थायी सेनाको उन्मूलन, र शान्ति सम्मेलनको आयोजन र प्रवर्द्धनमा सबैभन्दा धेरै वा उत्कृष्ट कार्य गर्ने" व्यक्तिलाई प्रदान गरिन्छ। ट्रम्पको समर्थकहरू, जस्तै ह्वाइट हाउस प्रेस सेक्रेटरी क्यारोलिन लेभिट, उनको कूटनीतिक प्रयासहरूले यो मानक पूरा गरेको तर्क गर्छन्। कम्बोडिया, पाकिस्तान, इजरायल, रवान्डा, र अजरबैजानका नेताहरूले उनलाई नामांकन गरेर समर्थन जनाएका छन्।यद्यपि, ट्रम्पको दाबी र नामांकनहरूमा प्रश्नहरू पनि उठेका छन्।
विवादास्पद समर्थन: ट्रम्पलाई समर्थन गर्ने धेरै नेताहरू, जस्तै इजरायलका नेतान्याहु र कम्बोडियाका हुन मानेट, авторитार शासक वा विवादास्पद व्यक्तित्व हुन्। यसले ट्रम्पको नामांकनको प्रतीकात्मक महत्त्वलाई कमजोर बनाउन सक्छ।
अस्थायी उपलब्धिहरू: ट्रम्पले दाबी गरेका धेरै युद्धविराम अस्थायी छन्। उदाहरणका लागि, गाजामा इजरायल–हमास युद्ध र युक्रेन–रुस द्वन्द्वमा स्थायी शान्ति अझै असफल भएको छ। नोबेल समितिले सामान्यतया दीर्घकालीन प्रभाव भएका प्रयासहरूलाई प्राथमिकता दिन्छ।
रुस–युक्रेन द्वन्द्व: ट्रम्पले युक्रेन–रुस युद्धलाई २४ घण्टाभित्र समाधान गर्ने वाचा गरेका थिए, तर अगस्ट १५, २०२५ मा पुतिनसँगको भेटमा कुनै ठोस सम्झौता भएन। युक्रेनी सांसद ओलेक्सान्दर मेरेज्कोले ट्रम्पलाई नामांकन गरे पनि पछि फिर्ता लिए, उनको रुसप्रति झुकाव र युक्रेनप्रति उदासीनताको कारण।
आलोचनाहरू: ट्रम्पका आलोचकहरू, जस्तै पूर्व राष्ट्रीय सुरक्षा सल्लाहकार जोन बोल्टन, उनको नोबेल पुरस्कारको चाहनालाई व्यक्तिगत महत्वाकांक्षाको रूपमा देख्छन्। बोल्टनले ट्रम्पको कूटनीति दीर्घकालीन प्रभावभन्दा पुरस्कारको लालसामा केन्द्रित भएको बताए। थप रूपमा, ट्रम्पको गाजामा इजरायललाई समर्थन र युक्रेनप्रति रुसलाई प्राथमिकता दिने नीतिलाई आलोचकहरूले शान्तिको सट्टा अस्थिरता निम्त्याउने बताउँछन्।
नोबेल समितिको मापदण्ड र ट्रम्पको तुलना
नोबेल शान्ति पुरस्कारको इतिहासमा चार अमेरिकी राष्ट्रपतिहरू—थियोडोर रुजवेल्ट (१९०६), वुड्रो विल्सन (१९१९), जिमी कार्टर (२००२), र बाराक ओबामा (२००९)—ले यो पुरस्कार जितेका छन्। ट्रम्पले बाराक ओबामाको पुरस्कारलाई "उनले केही नगरेर" पाएको भन्दै आलोचना गरेका छन्, तर उनको आफ्नो उपलब्धिहरू पनि पूर्ण रूपमा स्थापित भएको छैन।ट्रम्पको पहिलो कार्यकालमा अब्राहम एकर्ड्सले इजरायल र केही अरब राष्ट्रहरूबीच सम्बन्ध सुधार गरेको थियो, जसलाई उनले दोस्रो कार्यकालमा विस्तार गर्ने प्रयास गरेका छन्। तर, गाजा र युक्रेनजस्ता ठूला द्वन्द्वहरूमा उनको असफलताले उनको शान्तिकर्ताको छविलाई कमजोर बनाएको छ।नोबेल समितिको नामांकन प्रक्रिया गोप्य हुन्छ, र नामांकनहरू ५० वर्षसम्म खुलासा हुँदैनन्। ट्रम्पलाई धेरै व्यक्तिहरूले नामांकन गरे पनि, समितिले सामान्यतया विश्वसनीय र दीर्घकालीन शान्ति प्रयासहरूलाई प्राथमिकता दिन्छ। ट्रम्पको कूटनीतिमा "शक्ति मार्फत शान्ति" को नीति देखिन्छ, तर यसले कहिलेकाहीँ आक्रामक रणनीतिलाई प्रोत्साहन गरेको आलोचना पनि भएको छ।ट्रम्पले कम्बोडिया–थाइल्याण्ड, इरान–इजरायल, आर्मेनिया–अजरबैजान, रवान्डा–कङ्गो, भारत–पाकिस्तान, र इजिप्ट–इथियोपिया द्वन्द्वहरूमा मध्यस्थता गरेको दाबी गरेका छन्। यी मध्ये केहीमा उनको भूमिका उल्लेखनीय छ, तर धेरैजसो अस्थायी छन् र दीर्घकालीन प्रभावको अभाव छ। नोबेल शान्ति पुरस्कारको लागि उनको योग्यता उनको उपलब्धिहरूको स्थायित्व र विश्वसनीयतामा निर्भर गर्छ।
आलोचकहरूले ट्रम्पको कूटनीतिलाई व्यक्तिगत महत्वाकांक्षा र पुरस्कारको लालसासँग जोड्छन्, जबकि समर्थकहरू उनलाई "शान्तिकर्ता" को रूपमा देख्छन्। युक्रेन–रुस युद्ध र गाजा द्वन्द्वमा उनको असफलताले उनको दाबीलाई कमजोर बनाएको छ। यदि ट्रम्पले यी ठूला द्वन्द्वहरूमा स्थायी शान्ति स्थापना गर्न सक्थे भने उनको नोबेल पुरस्कारको सम्भावना बलियो हुन सक्थ्यो, तर हालको अवस्थामा उनको योग्यता विवादास्पद र अपूर्ण छ।
