जनकपुर विमानस्थलमा चरा र वन्यजन्तुको प्रकोप: उडानमा लगातार अवरोध, यात्रुलाई सास्ती

जनकपुर विमानस्थलमा पछिल्ला केही सातादेखि बढ्दै गएको चरा र वन्यजन्तुको गतिविधिले यहाँको हवाई सेवामा गम्भीर चुनौती थपेको छ। विशेषगरी, बुद्ध एयरका रात्रिकालीन उडानहरू बारम्बार रद्द हुनुका साथै उडान तालिकामा ढिलाइ हुँदा यात्रुहरूले ठूलो सास्ती भोग्नुपरेको छ। यो समस्या प्राविधिक नभई विमानस्थल वरपरको सरसफाइमा कमी र नेपाल नागरिक उड्डयन प्राधिकरण (क्यान) को लापरबाहीका कारण बढेको विज्ञहरूले औँल्याएका छन्।

दैनिकजसो हवाई दुर्घटनाको जोखिम

पछिल्लो समय जनकपुर विमानस्थलमा विमानसँग चरा र जनावर ठोक्किने घटनाहरू लगभग दैनिकजसो हुन थालेका छन्। खासगरी, रात्रिकालीन उडानमा यस्ता घटना बढी हुने गरेको बुद्ध एयरले जनाएको छ। कम्पनीका अनुसार, पछिल्ला आठमध्ये आधाभन्दा बढी घटना रातको समयमा भएका हुन्। यी घटनाहरूमा स्याल र चितुवाजस्ता ठूला जनावर पनि देखिनुले सुरक्षा जोखिम थपिएको छ।

केही प्रमुख घटनाहरू:

• अगस्ट ५ र ६, २०२५: लगातार दुई दिन बुद्ध एयरको जहाजको बायाँ इन्जिनको प्रोपेलरमा चरा ठोक्किएपछि रात्रिकालीन उडान रद्द गरियो।

• जुलाई ३०, २०२५: अवतरणका क्रममा चरा ठोक्किएपछि एउटा उडान रद्द भयो।

• जुलाई ५, २०२५: रनवेमा स्यालसँग जहाज ठोक्कियो।

• जुलाई २३, २०२५: रनवेमा स्याल देखिएपछि काठमाडौंबाट आएको बुद्ध एयरको जहाज अवतरण नगरी फर्कन बाध्य भयो।

यी घटनाले सामाजिक सञ्जालमा समेत चर्चा पाएका छन्, जहाँ विमानस्थल क्षेत्रमा चरा, स्याल र चितुवाको उपस्थिति देखाउने भिडियोहरू सार्वजनिक भएका छन्।

क्यानको बेवास्ता: समस्याको मूल कारण

विज्ञहरूका अनुसार, यो समस्याको मुख्य कारण क्यानको उदासीनता हो। विमानस्थल वरपरको लामो घाँस, झाडी र सडेगलेका खाद्यपदार्थका कारण चराचुरुङ्गी र वन्यजन्तुहरू आकर्षित भइरहेका छन्। वर्षायाममा कीराको सङ्ख्या बढ्ने र त्यसलाई खान चराहरू आउने क्रमले जोखिम अझ बढाएको छ।

विमानस्थलको नियमित सरसफाइ, झाडी हटाउने र सिनोको उचित व्यवस्थापनमा क्यानले पर्याप्त ध्यान नदिएको भन्दै विमान कम्पनीहरूले गुनासो गरेका छन्। विज्ञहरूले विमानस्थलको सुरक्षामा चराको गतिविधिलाई सामान्य ठान्ने प्रवृत्ति र क्यानको ढिलासुस्तीले ठूलो हवाई दुर्घटनाको जोखिम बढाएको चेतावनी दिएका छन्।

उल्लेखनीय आर्थिक र सुरक्षा जोखिम

चरा वा जनावर ठोक्किएपछि जहाजको प्राविधिक परीक्षण र मर्मत गर्नुपर्ने हुन्छ, जसका कारण उडान तालिका प्रभावित हुन्छ। जहाजको प्रोपेलर वा इन्जिनमा क्षति पुगे मर्मतमा लाखौँ रुपैयाँ खर्च हुने गरेको बुद्ध एयरले जनाएको छ। कम्पनीका अनुसार, यस्ता घटनाले सञ्चालन खर्चमा वृद्धि हुनुका साथै यात्रुहरूमाझ कम्पनीको विश्वसनीयतामा पनि कमी आएको छ।

सुरक्षाको दृष्टिकोणले, विमानस्थलमा ठूला जनावरको उपस्थितिले गम्भीर प्रश्न खडा गरेको छ। समयमै समाधान नगरिए ठूलो हवाई दुर्घटना हुन सक्ने खतरा विज्ञहरूले औँल्याएका छन्।

बुद्ध एयरको पहल, क्यानको उदासीनता

बुद्ध एयरले यस समस्याको समाधानका लागि सरोकारवाला निकायहरूसँग सहकार्य गर्न तत्परता देखाएको छ। कम्पनीले विमानस्थलको नियमित सरसफाइ र वन्यजन्तु नियन्त्रणका लागि ठोस कदम चाल्न क्यानलाई बारम्बार आग्रह गरेको छ।

तर, क्यानले भने यस विषयलाई गम्भीरतापूर्वक नलिएको गुनासो छ। क्यानको ढिलासुस्तीले गर्दा विमान कम्पनीहरूलाई अनावश्यक आर्थिक र सञ्चालन बोझ थपिएको अधिकारीहरू बताउँछन्।

सुरक्षा बिज्ञले बताए अनुसार तत्काल  समाधानका लागि तत्काल कदम चाल्नुपर्ने केहि काम गरिहाल्नु जरुरि छ।जस अन्तर्गत " विमानस्थलको वरपरको झाडी, घाँस र फोहोरको नियमित व्यवस्थापन गर्नु आवश्यक छ।चरा र जनावरहरूलाई भगाउन ध्वनि उत्पन्न गर्ने यन्त्र वा अन्य प्राविधिक उपायहरू अपनाउनुपर्छ। स्थानीय समुदायलाई विमानस्थलको नजिक फोहोर र सिनो नफाल्न सचेत गराउनुपर्छ।नेपाल नागरिक उड्डयन प्राधिकरणले नियमित अनुगमन गरी सुरक्षा व्यवस्थापनमा सक्रिय भूमिका खेल्नुपर्छ।"समयमै उचित व्यवस्थापन नभए जनकपुर विमानस्थल उच्च जोखिममा पर्न सक्ने बिज्ञहरुको चेतावनी छ।